De logopedist houdt zich bezig met preventie, onderzoek en behandeling van stoornissen en beperkingen op het gebied van communicatie in de breedste zin van het woord. Communicatie is meer dan praten alleen. Communicatie omvat vele uitingsvormen zoals gesproken taal, geschreven taal, gebaren, spraakafzien (liplezen) en ondersteunende communicatiesystemen.
Logopedisten werken op de volgende deelgebieden:
- Taal
- Spraak
- Stem
- Gehoor
- Eten, drinken en slikken
Niet alleen taal, spraak, stem of gehoor zijn bepalend voor het welslagen van de communicatie. Zo kunnen bijvoorbeeld een verstandelijke handicap of aan autisme verwante stoornissen de communicatie negatief beïnvloeden. De logopedische behandeling richt zich op het optimaliseren van de communicatie.
Taal
In onze samenleving wordt in (bijna) elke situatie taal gebruikt om informatie over te brengen. Taal is belangrijk voor de gehele ontwikkeling van een kind, bijvoorbeeld voor de sociaal- emotionele ontwikkeling en de verstandelijke ontwikkeling. Op school wordt elk vak geleerd door middel van schriftelijke of mondelinge taal. Taalstoornissen hebben gevolgen voor gedrag, relaties en leer- en werkprestaties. Het niet goed beheersen van de taal is dan ook een grote belemmering.
Een taalstoornis kan op zichzelf staan of een gevolg zijn van o.a. gehoorproblemen, problemen in de prikkelverwerking, algemene ontwikkelingsproblemen zoals syndroom van Down of gedragsproblemen. Hersenletsel, bijvoorbeeld ten gevolge van een ongeval of na een beroerte, is de oorzaak van een niet aangeboren taalstoornis (b.v. afasie of dysfasie).
Regelmatig ondervinden kinderen met ernstige spraak- en taalstoornissen hardnekkige problemen bij het leren lezen en schrijven. Het is van groot belang risicofactoren op te sporen, zodat de kinderen zo vroeg mogelijk begeleid kunnen worden.
meer weten klik hier
Spraak
Onduidelijk spreken, te snel spreken, weglaten of verkeerde uitspraak van klanken (bijvoorbeeld slissen). Articulatiestoornissen kunnen zich bij mensen van alle leeftijden voordoen. Soms is er sprake van een spraakontwikkelingsachterstand/ stoornis, soms ontstaat de articulatiestoornis ten gevolge van een ziekte (zoals Parkinson) of herseninfarct (dysartrie).
De logopedist analyseert de soort en de ernst van de articulatiestoornis en biedt vervolgens adviezen en oefenstof aan die helpen om de uitspraak en de verstaanbaarheid te verbeteren.
meer weten klik hier
Stem
Het stemgeluid ontstaat in het strottenhoofd. Daar openen en sluiten de stembanden zich met een bepaalde snelheid waardoor een geluid wordt gemaakt. Bij verkeerd stemgebruik of verkeerde stemgewoonten (zoals: veel schreeuwen, gekke stemmetjes nadoen, keelschrapen) gaat er iets mis met het sluiten van de stembanden. Soms ontstaan hierdoor zelfs knobbeltjes of andere verdikkingen op de stembanden. Wanneer de stembanden niet volledig sluiten kan de stem hees, schor, krakerig klinken of soms wegvallen.
Vaak is alleen logopedische therapie voldoende om de stemklachten op te lossen of te verminderen. Soms moet logopedische therapie gecombineerd worden met een onderzoek en/of operatie door de KNO-arts, omdat er een medische oorzaak is voor de stemproblemen.
meer weten klik hier
Gehoor
Communiceren is een combinatie van spreken en luisteren. Die twee functies horen bij elkaar, als je een gesprek voert met iemand. Je reageert op wat de ander zegt en hoe jij dat (gesproken geluid) waarneemt. Hoe je hoort beïnvloedt de reactie. Als je iets niet helemaal verstaan hebt, vraag je om te herhalen. Omdat logopedie gaat over communicatie, kijkt de logopedist ook naar het gehoor.
Verschillende oorzaken kunnen aan de basis liggen van een verminderd gehoor. Dan is ingrijpen door de K.N.O.-arts noodzakelijk. Maar ook de luistervaardigheden kunnen niet goed ontwikkeld zijn, zònder dat daarbij het gehoor zelf is aangetast. Denken we hierbij bijvoorbeeld aan een verminderde luisterhouding, verminderde concentratie, een verminderd auditief geheugen of moeite met het onderscheiden van gehoorde klanken en woorden.
meer weten klik hier
Eten, drinken en slikken
De ontwikkeling van het eten en drinken begint meteen vanaf de geboorte. In het eerste levensjaar moet een kind veel leren: drinken uit borst en/of fles, eten van een lepel, kennismaken met verschillende smaken, kauwen en drinken uit een beker. In al deze fasen van het leren eten en drinken kunnen problemen ontstaan. Dit kan verschillende oorzaken hebben zoals: een kind dat te vroeg geboren is en in de ontwikkeling nog niet toe is aan een volgende stap, een kind met een aangeboren afwijking/syndroom met daarbij behorende voedingsproblemen, een kind dat negatieve ervaringen heeft opgedaan met eten of een kind dat het ‘trucje’ gewoon niet door heeft. Primaire mondfuncties (zoals zuigen, blazen, slikken en kauwen) zijn nodig om uiteindelijk tot goed spreekgedrag te komen. Zodra deze mondfuncties niet of onvoldoende zijn ontwikkeld, ontstaan afwijkende mondgewoonten deze gewoonten hebben negatieve gevolgen voor de gebitsstand, de uitspraak en/of het gehoor.
Bij sommige kinderen ontwikkelt de mondmotoriek niet goed doordat ze veel met de mond open zitten, veel of lang duimzuigen of op een speen zuigen. Afwijkende gebitsstand kan hiervan het gevolg zijn. Orthodontist en tandarts constateren deze vervormingen en treffen technische maatregelen. De logopedist geeft tips en praktische handreikingen om in samenwerking met het kind en de ouders/verzorgers te werken aan verbetering van het mondgedrag. Doel is om een betere balans in de spierontwikkeling en samenwerking van de diverse spieren in het aangezicht te verkrijgen. Hierdoor kan de vorm van de bovenkaak en/of gehemelte en de stand van de gebitselementen zich beter ontwikkelen. De voorwaarden om tot goed spreekgedrag te komen worden zo aanzienlijk verbeterd.
meer weten klik hier